Gradjevinski Klaster DUNDJER iz Niša, Srbija, učestvuje u Evropskom COSME projektu sa akronimom ICBUILD (Poziv: COS-CLUSINT-2020-3-01 – Clusters Go International). Glavni cilj ovog projekta je intenziviranje prekogranične saradnje evropskih klastera u građevinarstvu i srodnim industrijama, uspostavljanjem Evropskog strateškog klasterskog partnerstva – ICBUILD, kao i jačanje internacionalizacije radi cirkularnosti u građevinskom okruženju koje bi vodilo ka međunarodnoj klasterskoj saradnji na poljima od strateškog interesa za kompanije i MSP prema stranim tržištima izvan Evrope.

U radu je prikazan postupak sanacije noseće drvene konstrukcije kuće Stevana Mokranjca u Negotinu. Specifičnosti gradnje i oblikovanja konstrukcije kara-kteristične za tradicionalne stambene kuće građene sredinom XIX veka i kasnije, morale su se sačuvati s obzirom da objekat ima status spomenika kulture od izuzetnog značaja. Posebna pažnja je posvećena potpornoj konstrukciji (skeli) koja mora da obezbedi potpunu stabilnost dela konstrukcije objekta na kojoj nema intervencije. Ugradnjom posebno oblikovanih greda i ojačanja u pojedinim zonama međuspratne konstrukcije sačuvana je autentičnost enterijera kuće.

Pravljenjem ankete medju članicama klastera Dundjer iz Niša, ustanovljeno je da više od 50 odsto poslodavaca ima problem da nadje radnike sa potrebnim veštinama kako medju svojim zaposlenim tako i medju nezaposlenim na birou rada.Osim toga, poslodavci su istakli da bi radije ulagali u praktično obrazovanje postojećih zaposlenih, čime bi im povećali privrženost firmi, nego da od početka edukuju nekog nezaposlenog radnika, bez ikakvog iskustva. Potreba za dodatnim obukama zaposlenih, koje nisu deo formalnog sistema obrazovanja, već su pretežno praktične obuke, uočena je naročito u oblasti energetske efikasnosti, ekološke gradnje i korišćenja solarne energije. Ove tri oblasti su prepoznate kao prosperitetne u gradjevinskom sektoru, gde se može izvršiti povezivanje privrede sa naučno-obrazovnim i razvojnim institucijama, uspostavljanjem dualnog obrazovanja radi unapredjivanja proizvodnih procesa i procedura kroz implementaciju naučnih dostignuća i unapredjenje kompetencija zaposlenih. U tu svrhu bilo je potrebno napraviti pojedinačni plan i program praktičnih obuka prilagodjen svakoj konkretnoj firmi i njenim kapacitetima i potrebama u navedenim oblastima, u ovom slučaju u oblasti korišćenja solarne energije. U ovom radu dat je prikaz projektovanja metodologije i plana praktične obuke za tri kompanije, članice klastera Dundjer, u sistemu dualnog obrazovanja u oblasti primene solarne energije.

Građevinski klaster DUNDJER iz Niša, u partnerstvu sa IRC Alfatec Niš radi na razvoju sistema za merenje, kontrolu i upravljanje kućnom automatikom i parametrima električne energije primenom koncepta “pametne kuće. Tržište električne energije u Republici Srbiji podrazumeva dva glavna aktera: elektrodistributivna preduzeća s jedne i potrošače sa druge strane. U obostranom interesu je da utrošena električna energije bude pravilno registrovana. Brojila električne energije imaju klasu tačnosti 0,5 ili lošiju. Česti su slučajevi kada, zbog njihove neispravnosti, dolazi do pogrešnog registrovanja utrošene električne energije na štetu korisnika ili elektrodistributivnog preduzeća. Česti su takođe i prekidi u napajanju kao i veće nestabilnosti mrežnog napona što prouzrokuje kvarove na uređajima i aparatima korisnika. Na osnovu navedenog javlјa se potreba za izradom sistema koji će imati klasu tačnosti 0,5s i koji, pored mernog dela koji podrazumeva softverski i hardveski deo, sadrži i kontrolnu jedinicu kojom je moguće upravlјanje radom opreme (u industriji) ili električnim uređajima (u domaćinstvima). S obzirom na različitu radnu snagu opreme i uređaja, potrebno je razviti liniju proizvoda što podrazumeva različite merne opsege (strujne merne transformatore prenosnog odnosa 75/5A, 40/5A i 5/5A) uređaja kao i specijalizovani softverski paket za prikuplјanje, analizu, grafički prikaz i izradu izveštaja. Softver će biti optimizovan za računar kao i za ANDROID i IOS platformu – prikaz i upravlјanje preko tableta i mobilnih telefona. U ovom radu su prikazani glavni rezultati rada na projektu.

Spregnuti sistemi tipa drvo-beton povećavaju upotrebu drveta u građevinarstvu, jer određene konstrukcije ne mogu biti izgrađene samo od drveta. U cilju razvijanja optimalnog programa održavanja, glavni zadatak je što preciznije predvideti deterioraciju konstrukcije tokom eksploatacionog veka. Cilj ovog rada je da predstavi jedan od modela za predviđanje deterioracije spregnutih konstrukcija tipa drvo-beton koji će uzeti u obzir pravu prirodu procesa deterioracije. Analizirajući dugotrajno ponašanje spregnutog nosača tipa drvo-beton pod eksploatacionim opterećenjem, stohastički gama proces model je razmatran kao pogodan za modelovanje deterioracije i ocenu eksploatacionog veka.

Gradjevinski klaster „DUNDJER“, realizuje nacionalni projekat INOVATIVNO KORIŠĆENJE LED DIODA U SISTEMU JAVNE RASVETE SA DALJINSKIM UPRAVLJANJEM, odobren i sufinansiran od strane Nacionalne Agencije za Regionalni Razvoj.

The Construction Cluster „DUNDJER“, together with a number of its members, is participating, as a leading partner, in a national project co-financed by the National Agency for Regional Development, which deals with innovative implementation of LED lamps in the system of public enlighting by introducing distance control. Although outdoor lighting is imperative to illuminate sidewalks, parking lots and driveways for safety and convenience reasons, it can alter a site's nocturnal ecosystem and limit sky observations. Therfore, in order to avoid light pollution, the design of external lighting should be in accordance with the following:• To design only the strict necessary external lighting and to ensure that external lighting is concentrated in the apropriate areas;• To avoid disturbance on animal and human health and psychology;• To avoid disruption of ecosystems;• To reduce sky glow and glare;• To improve nocturnal sky observations (effects on astronomy). According to LEED and BREEAM norms, the method for assessment of light pollution is developed. This method will be used in design and calculation of enlighting in frame of noted project. The key study is realized in the Municipalities Knjaževac, Bela Palanka, and Preševo. The assessment methodology is presented in this paper.

U savremenom građevinarstvu lepljene lamelirane konstrukcije (LLD) predstavljaju efiksna, jednostavna i brzo izvodljiva rešenja pojedinih delova objekata ili objekta u celini. U mnogim praktičnim rešenjima neophodno je ostaviti otvore u nosačima ili ih u fazi montaže izbušiti na licu mesta. Otvori (rupe) u svim nosećim konstrukcijskim elementima bez obzira na veličinu i geometriju, predstavljaju slaba mesta a u nekim slučajevima i kritične zone usled koncetracije napona na periferiji otvora. U zavisnosti od veličine i lokacije otvora na nosaču, potrebno je posebno proveriti nosivost ovakvog elementa. Kod lepljenih lameliranih konstrukcija (LLD) zone oko otvora (rupa) mogu biti uzuzetno kritične, iz razloga koncetrisanja napona zatezanja upravno na vlakna drveta a samim tim i pojava pukotina i prslina što dovodi do gubitka integriteta nosača. U radu su analizirani najpoznatiji Pravilnici za drvene kostrukcije, koji tretiraju pomenutu problematiku i daju uputstva za analizu takvih nosača.

U ovom radu prikazan je proces projekatovanja i adaptacije enterijera Instituta za građevinarstvo i arhitekturu GAF-a u Nišu. Sagledani su osnovni principi i ideje primenjene u procesu projektovanja i dizajna, kao i postignuti efekti i funkcionalno i estetsko unapređenje prostora. Projekat se realizuje kroz dve faze adaptacije koje obuhvataju građevinsko-zanatske radove i radove na izradi opreme i nameštaja.

U Sjenici, na gotovo 1000m nadmorske visine, izgrađen je objekat Centra za razvoj Peštera. Pomalo neuobičajeno za naše građevinske prilike, investitor je zahtevao da konstrukcija bude od drveta. Objekat je projektovan u konstrukcijskom rasteru 5x5m i izveden je u skeletnom sistemu formiranom od stubova i greda od lepljenog lameliranog drveta I klase. Zidovi koji u ovom sistemu imaju samo funkciju ispune i omeđavanja funkcionalnih celina izvedeni su od drvenih elemenata i odgovarajućih obložnih ploča na bazi drveta. Međuspratne konstrukcije su projektovane i izvedene na sličan način, kao i zidovi, upotrebom drvenih greda postavljenih na 60cm rastera i obložnih slojeva od drveta i gipsa u skladu sa određenim arhitektonskim zahtevima i standardima. Posebna pažnja posvećena je proračunu i projekto-vanju veza između stubova i greda i obezbeđenju prostorne stabilnosti konstrukcije. O svemu napred navedenom rad daje, kroz opise, grafičke priloge i slike, više informacija.